Khí hư hay dịch âm đạo là dịch sinh lý của phụ nữ. Nó có vai trò quan trọng với sức khỏe vùng kín. Sự xuất hiện của dịch tiết âm đạo là hiện tượng sinh lý hoàn toàn bình thường ở người phụ nữ. Tuy nhiên nếu có những thay đổi của dịch tiết âm đạo như lượng dịch, màu sắc hay mùi đôi khi cũng là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý viêm nhiễm.
I. Khí hư là gì?
Khí hư (hay còn gọi là dịch âm đạo) là dịch tiết sinh lý của phụ nữ bắt đầu xuất hiện từ tuổi dậy thì và giảm dần ở thời kỳ mãn kinh. Chất dịch này thực chất được tiết ra từ các tuyến của tử cung, niêm mạc tử cung và chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi nội tiết tố Estrogen và Progesteron. Khí hư có vai trò vô cùng quan trọng với sinh lý nữ.
II. Vai trò của khí hư với sức khỏe của vùng kín?
Khí hư có vai trò hết sức quan trọng đối với sức khỏe và khả năng sinh sản của nữ giới.
Khí hư (dịch tiết âm đạo) đóng vai trò là chất bôi trơn giúp việc quan hệ tình dục trở nên dễ dàng. Dịch tiết âm đạo ổn định môi trường sinh dục nữ ở pH thích hợp, giữ ẩm nhằm hạn chế sự phát triển của vi khuẩn và các tác nhân gây bệnh trong âm đạo. Ngoài ra, dịch âm đạo là môi trường thuận lợi nhất để tinh trùng khỏe mạnh dễ dàng bơi sâu vào vòi trứng để thụ thai.
Khí hư cũng là dấu hiệu sức khỏe vùng kín của phụ nữ. Thể chất, lượng dịch, màu sắc hay mùi của dịch âm đạo bất thường là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh viêm nhiễm vùng kín.
III. Thế nào là khí hư bình thường?
Khí hư được coi là bình thường khi:
- Có màu trắng trong hoặc hơi ngà và chuyển sang vàng nhạt khi khô.
- Thể chất có thể dai dính như lòng trắng trứng gà, trước ngày trứng rụng có thể kéo được thành sợi.
- Lượng dịch ổn định tùy vào nồng độ nội tiết tố ở từng người.
- Mùi nhẹ hoặc không mùi.
Khí hư có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi và sẽ có sự thay đổi trên từng cá thể người. Màu sắc, độ đặc và lượng dịch âm đạo cũng sẽ biến động dựa theo số ngày trong chu kỳ kinh nguyệt. Nếu tính trung bình một chu kỳ kinh nguyệt dài 28 ngày, tính chất dịch âm đạo có thể dao động như sau:
- Ngày 1-5: Bước vào chu kỳ kinh nguyệt, dịch tiết ra có màu đỏ máu. Nguyên nhân vì cơ thể đang bong tróc niêm mạc tử cung để đào thải ra ngoài.
- Ngày 6-24: Sau kỳ kinh nguyệt, dịch tiết âm đạo ra ít hơn bình thường. Khi trứng bắt đầu phát triển và trưởng thành, dịch âm đạo đục dần đi, có màu trắng hoặc hơi vàng. Nếu sờ tay, có thể cảm thấy khí hư dấp dính.
- Ngày 14-25: Một vài ngày trước khi rụng trứng, dịch âm đạo sẽ loãng và trơn, tương tự như lòng trắng trứng. Sau khi trứng rụng, khí hư lại đục hơn, màu trắng hoặc ngả vàng, hơi dính nhẹ.
- Ngày 25-28: Khí hư nhạt dần, giảm đi nhiều về số lượng. Dịch âm đạo sẽ gần như mất hẳn cho đến khi bắt đầu một chu kỳ kinh nguyệt mới.
IV. Thế nào là khí hư bất thường?
Khi hư bất thường sẽ có sự thay đổi về cả màu sắc, thể chất, lượng dịch hay mùi hương. Trong đó, triệu chứng dễ nhất giúp nhận biết khí hư bất thường là màu sắc khác lạ
1. Khí hư màu đỏ/ nâu
Khí hư có thể thay đổi từ màu đỏ tươi sàng màu đỏ thẫm. Đây là kết quả của hiện tượng chảy máu trong những ngày kinh nguyệt. Kinh nguyệt thường sẽ xuất hiện theo chu kỳ 28 ngày/lần, có thể di động trong khoảng 21-35 ngày. Số ngày kinh nguyệt thường kéo dài từ 3-5 ngày.
Nếu như bị ra dịch âm đạo màu đỏ/ nâu không trong ngày kinh nguyệt thì chị em cần đi khám ngay lập tức. Vẫn có những nguyên nhân lành tình giải thích cho hiện tượng cháy máu này. Tuy nhiên, đa phần việc khi hư màu đỏ/ nâu ngoài ngày kinh nguyệt là dấu hiệu cảnh báo của những bệnh phụ khoa nguy hiểm.
Nếu đang trong thời kỳ mãn kinh và không có kinh nguyệt ít nhất 1 năm, chị em nên đi khám nếu thấy xuất hiện chảy máu âm đạo trở lại. Đây có thể là những triệu chứng ban đầu của ung thư nội mạc tử cung.
2. Khí hư trắng đục, mùi hôi
Khí hư màu trắng, màu kem hoặc vàng nhạt mà không có kèm dấu hiệu bất thường gì khác thì vẫn chỉ là dịch tiết bôi trơn bình thường.
Tuy nhiên, nếu dịch âm đạo đặc lại đến mức độ sệt như phô mai kèm theo mùi hôi, đó có thể là biểu hiện của nhiễm trùng. Các bệnh phụ khoa phổ biến nhất liên quan đến hiện tượng này là nhiễm trùng nấm men. Ngoài khí hư đặc sệt, mùi hôi, chị em thấy ngứa, kích ứng vùng kín.
3. Khí hư màu vàng xanh
Khí hư màu vàng nhạt không phải là vấn đề đáng lo ngại. Nó có thể xuất hiện do chị em sử dụng một số loại đồ ăn hay thực phẩm chức năng nào đó.
Khí hư có màu vàng sẫm, vàng ngả xanh hoặc xanh lá cây lại là dấu hiệu cần lưu ý. Đây thường là cảnh báo cho những nhiễm trùng phụ khoa do vi khuẩn hay các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Nếu dịch âm đạo có thêm biểu hiện đặc vón, có mùi hôi thì nên đi khám càng sớm càng tốt.
4. Khí hư màu hồng
Khí hư màu hồng thường chỉ gặp vào một vài ngày trước kỳ kinh nguyệt. Nó cũng có thể là kết quả của hiện tượng chảy máu khi trứng bắt đầu làm tổ trong thời kỳ đầu mang thai. Sau khi trứng rụng, nhiều người cũng thường thấy dịch âm đạo có một chút màu hồng nhưng không đáng ngại.
Trường hợp khí hư màu hồng sẽ đáng lưu tâm khi nó xuất hiện sau khi quan hệ tình dục. Đây là dấu hiệu cho thấy việc quan hệ đã gây ra những vết xước, rách nhỏ hoặc làm kích ứng âm đạo, cổ tử cung.
5. Khí hư màu xám
Khi hư màu xám luôn cảnh báo tình trạng sức khỏe vùng kín đáng lo ngại. Khi thấy khí hư có màu sắc như này, chị em cần nghĩ ngay đến bệnh viêm âm đạo do vi khuẩn.
Ngoài làm biến đổi màu sắc dịch âm đạo, viêm âm đạo do vi khuẩn còn gây ra các triệu chứng:
- Ngứa nhiều
- Cảm giác kích ứng
- Mùi hôi khó chịu
- Màu đỏ xung quanh âm hộ hoặc cửa âm đạo
Khi có các triệu chứng này, nên tới bệnh viện thăm khám để được chẩn đoán bệnh và điều trị theo phác đồ kháng sinh phù hợp.
V. Nguyên nhân dẫn đến khí hư bất thường?
Có rất nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng khí hư bất thường ở phụ nữ như sự thay đổi của nội tiết tố trong cơ thể, sự xâm nhập của các loại vi khuẩn, trùng roi, nấm âm đạo, do mắc các bệnh phụ khoa…
1. Một số nguyên nhân khách quan tạo điều kiện cho các yếu tố gây bệnh
- Thói quen sinh hoạt không khoa học.
- Việc vệ sinh vùng kín không sạch sẽ, sai cách.
- Sử dụng dụng cụ tử cung, hoặc phá thai không đảm bảo.
- Quan hệ tình dục không lành mạnh.
- Quần lót quá chật.
- Đang sử dụng thuốc: Thuốc tránh thai, kháng sinh,..
2. Một số nhóm bệnh lý phụ khoa thường gặp
Các bệnh lý phụ khoa này sẽ gây biểu hiện lâm sàng là tình trạng bất thường
a. Bệnh viêm âm đạo
- Viêm âm đạo do nhiễm richomonas viaginalis: khí hư có màu xanh nhạt, loãng có bọt và số lượng nhiều bất thường.
- Viêm âm đạo do nhiễm nấm candida: khí hư có màu trắng đặc, màu trắng lợn cợn hoặc đóng thành mảng. Loại bệnh này rất dễ lây lan và mắc phải từ quan hệ tình dục.
- Viêm âm đạo do nhiễm tạp khuẩn: khí hư ra nhiều, có màu trắng xám, hơi loãng, có mùi hôi và tanh. Bệnh do nhiễm tạp khuẩn, chủ yếu là loại vi khuẩn yếm khí hỗn hợp.
b. Bệnh viêm cổ tử cung
- Viêm cổ tử cung do lậu cầu: khí hư màu vàng.
- Viêm cổ tử cung do chlamydia trachomatis: khí hư có màu vàng giống như mủ kèm với dấu hiệu bị ra máu.
- Viêm cổ tử cung cấp tính: khí hư giống như chất nhầy, có mủ, khi khám thấy phần tử cung như bị sung huyết phù nề.
- Viêm cổ tử cung mãn tính: khí hư giống chất nhầy, chảy ra từ cổ tử cung, đặc sánh có mủ.
Ngoài 2 nhóm bệnh này, dịch âm đạo bất thường còn có thể là khởi nguồn của rất nhiều bệnh phụ khoa nguy hiểm khác. Cách tốt nhất để xác định chính xác là thăm khám kịp thời để được điều trị theo phác đồ của bác sĩ.
VI. Cách xử trí tình trạng khí hư bất thường?
Khí hư là biểu hiện triệu chứng của một số bệnh phụ khoa. Để xử lý dứt điểm tình trạng dịch âm đạo bất thường, nhất định phải điều trị khỏi hoàn toàn các bệnh liên quan theo đúng nguyên tắc điều trị.
Phần lớn nguyên nhân dẫn khí hư là do nhiễm vi sinh vật mà chủ yếu là nấm,vi khuẩn, trùng roi … Dưới đây là phác đồ điều trị viêm nhiễm âm đạo phổ biến theo “Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị các bệnh sản phụ khoa” được Bộ Y Tế ban hành:
1. Viêm do vi khuẩn
Các nhóm vi khuẩn thường gây viêm là: Gardenerella vaginalis, Mycoplasma homitis, vi khuẩn kỵ khí
Điều trị:
- Thụt âm đạo acid axetic 1%
- Metronidazol 1g/ngày x 7 ngày, hoặc uống liều duy nhất 2g
- Đặt Metronidazol mỗi tối 1 viên x 2 tuần
- Tái phát có thể dùng 2 đợt
2. Viêm âm đạo do trùng roi Trichomonas vaginalis
Điều trị:
- Cả vợ và chồng: Metronidazol 1g/ngày x 7 ngày.
- Vợ: đặt thêm Metronidazol trong vòng 10 ngày.Tiêu chuẩn khỏi là tìm Trichomonas 3 vòng kinh liên tiếp âm tính.
3. Viêm âm đạo do nấm Candida albicans
Điều trị:
- Đặt Nystatin 100mg âm đạo mỗi tối 1 viên
- Mycostatine, Meconazol 100mg mỗi tối 1 viên trong vòng 3 tối
- Thụt âm đạo bằng Natri bicacbonat 1-2%, bơm Glyceryl borat 30%
4. Bệnh lậu
Điều trị: kháng sinh cephalosporin thế hệ thứ 3
CHÚ Ý: Kết hợp với việc dùng thuốc bệnh nhân cần chú ý những điều sau để hiệu quả điều trị được tối ưu:
- Vệ sinh âm đạo, quần lót sạch sẽ.
- Không quan hệ trong thời gian điều trị hoặc sử dụng bao cao su
- Cần điều trị cho cả chồng hoặc bạn tình.
VII. Cách phòng ngừa khí hư bất thường
Dizigone sensicare dùng để phòng ngừa viêm nhiễm, nấm ngứa, bất thường tại vùng nhạy cảm
Để phòng ngừa viêm nhiễm và các bệnh phụ khoa, tránh tình trạng khí hư bất thường, các chị em cần:
- Vệ sinh vùng kín hàng ngày bằng dung dịch vệ sinh phụ nữ Dizigone Sensicare
- Không bao giờ sử dụng xà phòng thơm và các sản phẩm phụ nữ hoặc thụt rửa. Ngoài ra, nên tránh các loại nước xịt dành cho nữ và bồn tắm dạng bọt.
- Sau khi đi vệ sinh, luôn lau từ trước ra sau để tránh vi khuẩn xâm nhập vào âm đạo gây nhiễm trùng.
- Mặc quần lót 100% cotton và tránh mặc quần áo quá chật.
- Quan hệ tình dục an toàn, lành mạnh.
Khí hư bất thường là biểu hiện báo hiệu tình trạng bệnh lý ở bộ phận sinh sản. Nó không những gây ra khó chịu cho phụ nữ mà còn có nguy cơ gây ảnh hưởng đến chức năng sinh sản nếu không được chữa trị kịp thời và đúng cách. Phụ nữ cần hiểu rõ và chăm sóc, vệ sinh sạch sẽ vùng kín; giữ chế độ sinh hoạt hợp lý để đảm bảo sức khỏe sinh sản, nâng cao chất lượng cuộc sống. Để được tư vấn và giải đáp thắc mắc thêm về bệnh phụ khoa sức khỏe sinh lý nữ, vui lòng liên hệ HOTLINE 19009482.
Tham khảo: Medicalnewstoday.com
