Chiết xuất yến mạch từ lâu đã được ví là “cứu tinh” cho làn da khô ngứa, bong tróc, nứt nẻ, mẩn đỏ kéo dài, an toàn, dịu nhẹ với cả cơ địa nhạy cảm nhất. Vậy chiết xuất yến mạch là gì, cơ chế tác dụng ra sao, ứng dụng thế nào trong chăm sóc da? Cùng khám phá ngay toàn bộ thông tin hữu ích này trong nội dung bài viết sau đây nhé!
Mục lục
- I/ Tìm hiểu về chiết xuất yến mạch
- II/ Công dụng dưỡng ẩm vượt trội của chiết xuất yến mạch
- 1.Cấp ẩm sâu và bền vững
- 2.Phục hồi hàng rào bảo vệ da tự nhiên
- 3.Làm mềm da, dịu da
- III/ Cơ chế làm dịu da, giảm viêm ngứa của chiết xuất yến mạch
- IV/ Bằng chứng khoa học về hiệu quả của chiết xuất yến mạch
- 1. Nghiên cứu về hiệu quả dưỡng ẩm của chiết xuất yến mạch
- 2. Nghiên cứu về khả năng chống viêm ngứa của chiết xuất yến mạch
- 3.Nghiên cứu về khả năng bảo vệ da của chiết xuất yến mạch
- V/ Ưu điểm của các sản phẩm chăm sóc da chứa chiết xuất yến mạch
- VI/ Lưu ý khi sử dụng sản phẩm chứa chiết xuất yến mạch trong chăm sóc da
I/ Tìm hiểu về chiết xuất yến mạch
Chiết xuất yến mạch (Avena sativa extract) là dạng tinh chất thu được từ hạt yến mạch – một loại ngũ cốc giàu dưỡng chất, được sử dụng phổ biến trong chăm sóc da nhờ đặc tính dịu nhẹ, lành tính và hiệu quả cao trong dưỡng ẩm, phục hồi da. Trong mỹ phẩm, chiết xuất yến mạch thường được dùng dưới dạng yến mạch keo – yến mạch nguyên hạt đã được nghiền mịn và xử lý để tăng khả năng tan trong nước, giúp các hoạt chất dễ hấp thụ vào da hơn.
Thành phần hoạt chất trong chiết xuất yến mạch rất đa dạng, trong đó nổi bật là:
- Beta-glucan – polysaccharide có khả năng ngậm nước mạnh, tạo lớp màng sinh học bảo vệ da và giữ ẩm lâu dài.
- Avenanthramides – hợp chất polyphenol độc quyền chỉ có trong yến mạch, nổi bật với khả năng chống viêm, giảm ngứa và chống oxy hóa.
- Ngoài ra còn chứa lipid tự nhiên, protein, vitamin nhóm B và saponin, giúp làm dịu, làm sạch nhẹ nhàng và phục hồi hàng rào bảo vệ da.
Nhiều nghiên cứu đã xác nhận hiệu quả của chiết xuất yến mạch đối với da nhạy cảm và da tổn thương. Một đánh giá lâm sàng đăng trên Journal of Drugs in Dermatology (2007) cho thấy, yến mạch koloid có tác dụng làm giảm rõ rệt triệu chứng của các bệnh da như eczema, viêm da tiếp xúc, da khô ngứa, nhờ vào khả năng dưỡng ẩm và chống viêm của beta-glucan và avenanthramides. [1]
Bên cạnh đó, một nghiên cứu tổng quan năm 2020 đăng trên Phytotherapy Research khẳng định chiết xuất yến mạch đã được FDA Hoa Kỳ công nhận là thành phần bảo vệ da (skin protectant), an toàn để sử dụng trên cả da trẻ sơ sinh và người lớn có làn da nhạy cảm. [2]
Nhờ sự kết hợp tự nhiên giữa dưỡng ẩm – làm dịu – chống viêm, chiết xuất yến mạch ngày càng được xem là thành phần “đa năng” lý tưởng trong mỹ phẩm chăm sóc da khô, nhạy cảm, dễ kích ứng.
II/ Công dụng dưỡng ẩm vượt trội của chiết xuất yến mạch
Chiết xuất yến mạch (Avena sativa extract) đã được công nhận là thành phần dưỡng ẩm tự nhiên hàng đầu nhờ cấu trúc phân tử giàu hoạt chất sinh học như beta-glucan, avenanthramides, lipid tự nhiên, protein và polysaccharide. Những thành phần này không chỉ cung cấp độ ẩm tức thì mà còn phục hồi, củng cố hàng rào bảo vệ da, là yếu tố then chốt trong việc duy trì làn da khỏe mạnh, mềm mịn và không bị khô ngứa.
1.Cấp ẩm sâu và bền vững
Hoạt chất Beta – glucan trong chiết xuất yến mạch bản chất là một polysaccharide hòa tan trong nước, có tác dụng giữ nước vượt trội, tạo màng sinh học mỏng trên da giúp giữ nước trong lớp biểu bì, hạn chế tình trạng mất nước qua da, thẩm thấu vào lớp sâu hơn của da, giúp dưỡng ẩm không chỉ bề mặt mà cả tầng trung bì.
2.Phục hồi hàng rào bảo vệ da tự nhiên
Chiết xuất yến mạch chứa nhiều lipid sinh học như Axit béo không bão hòa (linoleic, oleic acid), Phospholipids và ceramides tự nhiên. Các hoạt chất này giúp tái tạo lớp màng hydrolipid của da, từ đó giúp ngăn chặn tình trạng da mất nước, cải thiện đàn hồi da, hạn chế sự tấn công của tác nhân kích ứng từ bên ngoài.
Nghiên cứu trên Clinics in Dermatology (2017) cho thấy, bôi sản phẩm chứa chiết xuất yến mạch giúp tăng độ ẩm biểu bì sau 7 ngày sử dụng.
3.Làm mềm da, dịu da
Chiết xuất yến mạch có chứa protein và polysaccharide, giúp tạo lớp màng giữ ẩm tự nhiên cho làn da mềm mại, cải thiện bong tróc. Bên cạnh đó, các hoạt chất này cũng giúp làm dịu da tức thì trong các trường hợp khô ngứa do thời tiết, chàm, eczema.
III/ Cơ chế làm dịu da, giảm viêm ngứa của chiết xuất yến mạch
Chiết xuất yến mạch (Avena sativa extract) không chỉ nổi bật với khả năng dưỡng ẩm mà còn được xem là “liều thuốc tự nhiên” giúp làm dịu làn da đang bị kích ứng, mẩn đỏ hay ngứa rát. Khả năng này đến từ nhóm hoạt chất sinh học đặc biệt có trong yến mạch – nổi bật là avenanthramides, cùng với một số thành phần hỗ trợ như beta-glucan và các vitamin chống oxy hóa.
Avenanthramides là nhóm polyphenol có mặt tự nhiên duy nhất trong yến mạch, và được nghiên cứu kỹ lưỡng về khả năng ức chế các phản ứng viêm da. Các phân tích in vitro và in vivo đã chứng minh avenanthramides có thể:
- Ức chế sự sản sinh của các cytokine gây viêm như TNF-α, IL-6, IL-8 – những yếu tố thúc đẩy tình trạng đỏ da, phù nề và mẩn ngứa.
- Giảm giải phóng histamine từ tế bào mast – chất trung gian gây ngứa trong phản ứng dị ứng.
Kết quả là chiết xuất yến mạch mang lại hiệu quả làm dịu rõ rệt, đặc biệt với làn da đang trong trạng thái viêm nhẹ đến trung bình, như: chàm (eczema), viêm da cơ địa, mẩn ngứa, rôm sảy hoặc hăm tã ở trẻ nhỏ.
Một nghiên cứu của Sur R. et al. (2008), được công bố trên Journal of Drugs in Dermatology, cho thấy avenanthramides có thể giảm tới 67% cảm giác ngứa và đỏ da chỉ sau vài ngày sử dụng trên da bị viêm. Cùng với đó, báo cáo của Cerio R. et al. (2010) cũng xác nhận avenanthramides có thể thay thế corticosteroid liều nhẹ trong các sản phẩm điều trị viêm da không kê đơn mà không gây tác dụng phụ như mỏng da hay kích ứng.
Ngoài ra, beta-glucan – một polysaccharide khác trong yến mạch – cũng góp phần làm dịu và phục hồi da tổn thương nhờ khả năng chống oxy hóa và kích thích tái tạo tế bào.
Kết luận: Với cơ chế chống viêm – chống ngứa – làm dịu tự nhiên, chiết xuất yến mạch là lựa chọn tối ưu cho làn da nhạy cảm, da trẻ em và các tình trạng da kích ứng, mẩn đỏ. Sử dụng đều đặn các sản phẩm chứa chiết xuất yến mạch sẽ giúp làn da trở nên khỏe mạnh, mềm mại và ít phản ứng với các tác nhân bên ngoài hơn.
IV/ Bằng chứng khoa học về hiệu quả của chiết xuất yến mạch
1. Nghiên cứu về hiệu quả dưỡng ẩm của chiết xuất yến mạch
Tiêu đề: A randomized controlled clinical study to evaluate the effectiveness of an active moisturizing lotion with colloidal oatmeal skin protectant versus its vehicle for the relief of xerosis
Tác giả: Amer N. Kalaaji & Warren Wallo
Tạp chí: Journal of Drugs in Dermatology (J Drugs Dermatol)
Năm xuất bản: 2014
– Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu sử dụng thiết kế lâm sàng ngẫu nhiên, mù đôi, đối chứng hai bên (bilateral) trên 30 phụ nữ bị da khô từ trung bình đến nặng. Mỗi người sử dụng lotion chứa yến mạch koloid ở một chân, và lotion nền (vehicle) ở chân còn lại trong 21 ngày. Hiệu quả được đánh giá qua chấm điểm lâm sàng (khô, bong tróc, ngứa) và đo độ ẩm da bằng thiết bị (Corneometer, Skicon, TEWL).
– Kết luận: Kết quả cho thấy lotion chứa yến mạch koloid cải thiện rõ rệt tình trạng khô da, bong tróc, ngứa, đồng thời tăng độ ẩm da và giảm mất nước qua biểu bì (TEWL) so với lotion nền. Hiệu quả vẫn duy trì sau 7 ngày ngưng sử dụng.
2. Nghiên cứu về khả năng chống viêm ngứa của chiết xuất yến mạch
Tiêu đề: Efficacy and safety of an over-the-counter 1% colloidal oatmeal cream in the management of mild to moderate atopic dermatitis in children: a double‑blind, randomized, active‑controlled study
Tạp chí: Journal of Dermatological Treatment (Nov 2017)
Tác giả: Toni Anne Lisante, Chris Nuñez, Paul Zhang
– Thiết kế nghiên cứu: Những bệnh nhân đủ điều kiện (từ 6 tháng đến 18 tuổi) được phân ngẫu nhiên vào hai nhóm: kem chứa yến mạch không kê đơn (OTC) hoặc kem barrier kê đơn. Các chỉ số đánh giá bao gồm: Chỉ số mức độ và phạm vi chàm (EASI), đánh giá chàm tổng thể (IGADA), đánh giá mức độ ngứa của bệnh nhân hoặc người chăm sóc sử dụng thang điểm VAS 10 cm tại ngày 0, tuần 1, tuần 2 và tuần 3. Cả hai nhóm phân tích theo ý định điều trị (ITT) và phân tích theo phác đồ (PP) đều được thực hiện.
– Kết luận: Kem chứa 1% yến mạch OTC có hiệu quả và độ an toàn tương đương với kem barrier kê đơn trong việc điều trị triệu chứng viêm da cơ địa mức độ nhẹ đến trung bình ở trẻ em.
3.Nghiên cứu về khả năng bảo vệ da của chiết xuất yến mạch
Tiêu đề: Colloidal Oatmeal (Avena sativa) Improves Skin Barrier Through Multi-Therapy Activity
Tác giả: Oksana Ilnytska, Surinder Kaur, S. Chon, Kurt Reynertson et al.
Tạp chí: Journal of Drugs in Dermatology (JDD)
Năm xuất bản: 2016
– Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu kết hợp mô hình in vitro và thử nghiệm lâm sàng. Trong phần in vitro, các mẫu mô da nhân tạo được xử lý với lotion chứa yến mạch để đánh giá khả năng duy trì hàng rào da qua chỉ số điện trở biểu mô (TEER). Trong phần lâm sàng, 50 phụ nữ có da khô trung bình đến nặng thoa lotion yến mạch 2 lần/ngày trong 3 tuần, sau đó theo dõi thêm 2 tuần không dùng sản phẩm. Độ ẩm da và mất nước qua biểu bì (TEWL) được đo bằng thiết bị chuyên dụng (Corneometer, Skicon).
– Kết luận: Kết luận của nghiên cứu cho thấy chiết xuất yến mạch koloid (colloidal oatmeal) giúp tăng cường hàng rào bảo vệ da, thông qua việc giảm mất nước qua biểu bì (TEWL), tăng độ ẩm da và duy trì hiệu quả ngay cả sau khi ngừng sử dụng. Đồng thời, yến mạch còn kích thích biểu hiện các gen liên quan đến cấu trúc da, cho thấy tác dụng bảo vệ da đa cơ chế và lâu dài, đặc biệt phù hợp cho da khô và nhạy cảm.
V/ Ưu điểm của các sản phẩm chăm sóc da chứa chiết xuất yến mạch
Chiết xuất yến mạch là thành phần tự nhiên được ứng dụng rộng rãi trong các sản phẩm chăm sóc da nhờ hiệu quả dưỡng ẩm, làm dịu và phục hồi da vượt trội. Dưới đây là những ưu điểm nổi bật khiến yến mạch trở thành lựa chọn lý tưởng cho làn da khô, nhạy cảm hoặc đang bị tổn thương:
- Dưỡng ẩm sâu, giữ nước bền vững: Hoạt chất Beta-glucan trong yến mạch giúp hút ẩm và tạo lớp màng sinh học bảo vệ, hạn chế mất nước qua biểu bì, từ đó giúp da được dưỡng ẩm sâu, trở nên mịn màng, khỏe mạnh.
- Làm dịu da, giảm viêm ngứa hiệu quả: Hoạt chất avenanthramides – hoạt chất chống viêm tự nhiên có tác dụng ức chế histamine, giảm mẩn đỏ và cảm giác ngứa rát, phù hợp cho các trường hợp da mẩn đỏ, khô ngứa, viêm da.
- Phục hồi hàng rào bảo vệ da: Sản phẩm chứa chiết xuất yến mạch được bổ sung thêm lipid, protein thiết yếu nhằm củng cố lớp sừng, cải thiện độ đàn hồi và khả năng tự bảo vệ của da.
- Chống oxy hóa, làm sạch da: Polyphenol và saponin tự nhiên trong yến mạch vừa bảo vệ tế bào da, vừa làm sạch mà không gây khô căng.
- An toàn cho mọi loại da, kể cả da em bé: Không chứa chất gây kích ứng, không làm mỏng da, phù hợp với làn da nhạy cảm, viêm da cơ địa hoặc da trẻ sơ sinh.
- Có thể sử dụng hàng ngày, không gây tác dụng phụ: Chiết xuất yến mạch nhẹ dịu và lành tính, yến mạch phù hợp để dưỡng da liên tục lâu dài mà không gây bào mòn hay lệ thuộc.
Với những lợi ích toàn diện này, chiết xuất yến mạch xứng đáng là thành phần “đa năng” trong mỹ phẩm chăm sóc da hiện đại, đặc biệt trong các sản phẩm dành cho da khô, da nhạy cảm và da em bé.
VI/ Lưu ý khi sử dụng sản phẩm chứa chiết xuất yến mạch trong chăm sóc da
Mặc dù chiết xuất yến mạch là thành phần tự nhiên, lành tính và được đánh giá cao trong chăm sóc da, đặc biệt là da nhạy cảm, nhưng để đạt hiệu quả tối ưu và tránh các phản ứng không mong muốn, người dùng vẫn cần lưu ý một số điểm quan trọng sau:
- Chọn sản phẩm uy tín, có công bố thành phần rõ ràng: Ưu tiên lựa chọn các sản phẩm được kiểm chứng đầy đủ, đã qua kiểm định uy tín.
- Kiểm tra phản ứng da trước khi dùng: Với người có cơ địa dị ứng, nên thoa thử sản phẩm ở vùng da nhỏ (cổ tay, mang tai) trong 24 giờ đầu để đảm bảo không kích ứng.
- Không dùng lên vùng da có vết thương hở lớn, nhiễm trùng nặng: Mặc dù yến mạch dịu nhẹ, nhưng khi da đang tổn thương sâu cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm nào.
- Kết hợp đúng cách với các sản phẩm khác: Không nên dùng đồng thời với các loại kem chứa corticoid, acid mạnh hay retinoid nếu không có chỉ định chuyên môn, để tránh làm giảm hiệu quả hoặc gây kích ứng.
- Sử dụng đều đặn để đạt hiệu quả tối ưu: Các tác dụng như dưỡng ẩm, làm dịu, phục hồi hàng rào da thường cần thời gian tối thiểu từ 7–14 ngày để thấy rõ cải thiện.
- Bảo quản sản phẩm đúng cách: Tránh ánh nắng trực tiếp và nhiệt độ cao; đậy nắp kín sau khi dùng để tránh nhiễm khuẩn hoặc oxy hóa.
Với các sản phẩm chứa chiết xuất yến mạch, việc sử dụng đúng cách và đều đặn là chìa khóa để đạt hiệu quả tốt nhất, đặc biệt trong chăm sóc làn da khô ngứa, nhạy cảm hoặc da em bé.
Chiết xuất yến mạch không chỉ đơn thuần là một thành phần tự nhiên, mà còn là giải pháp chăm sóc da toàn diện dành cho làn da khô, dễ kích ứng và nhạy cảm. Với khả năng dưỡng ẩm sâu, làm dịu viêm ngứa, phục hồi hàng rào bảo vệ da và đặc biệt là an toàn cho cả trẻ sơ sinh lẫn người lớn, yến mạch ngày càng được tin dùng trong các sản phẩm chăm sóc da hàng ngày.
Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp nhẹ dịu, hiệu quả và lành tính để chăm sóc làn da đang “kêu cứu”, thì các sản phẩm chứa chiết xuất yến mạch chính là lựa chọn lý tưởng để khởi đầu hành trình nuôi dưỡng làn da khỏe mạnh từ bên trong.
Nguồn tài liệu tham khảo:
[1] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17966136/
