Chàm thể tạng là một bệnh viêm da dị ứng mạn tính có khả năng tái phát cao. Bài viết này sẽ giúp bạn nhận biết sớm các dấu hiệu và biện pháp điều trị chàm thể tạng hiệu quả.
1. Dấu hiệu của chàm thể tạng
Chàm thể tạng có biểu hiện khác nhau tùy theo cá thể. Hầu hết các trường hợp chàm thể tạng có đặc điểm da khô và bong vảy ở một vài thời điểm. Vào giai đoạn bùng phát, chàm thể tạng đặc trưng bởi các tổn thương trên da có kèm theo ngứa, phát ban, rỉ nước, hoặc liken hóa (da dày lên, các nếp da rõ hơn) và có sẩn. Chàm thể tạng thường xuất hiện ở mặt, cổ, thân trên, vùng thắt lưng, tay và khoeo tay, khoeo chân.
Tiêu chuẩn chẩn đoán chàm thể tạng gồm:
- Có ngứa
- Có hình thái lâm sàng và vị trí khu trú điển hình (da dày và liken hóa ở mặt gấp của chi ở người lớn, ở mặt và mặt duỗi của chi ở trẻ nhỏ);
- Có xu hướng tái đi tái lại, và trở thành mãn tính.
Các biểu hiện khác hỗ trợ cho chẩn đoán chàm thể tạng bao gồm:
(1) Có tiền sử bản thân và gia đình về bệnh dị ứng như hen, viêm mũi dị ứng, chàm.
(2) Lòng bàn tay xơ, khô và các nếp vân tay rõ;
(3) Mặt xanh xao với quầng đen ở vùng dưới mi mắt;
(4) IgE huyết thanh tăng;
(5) Có xu hướng trở thành viêm da không đặc hiệu ở tay và chân;
(6) Dễ bị nhiễm khuẩn da.
Chẩn đoán phân biệt
Ở trẻ nhỏ cần chẩn đoán phân biệt với viêm da dầu (thương tổn có vảy xám bẩn ở mặt, đầu, và đáp ứng với điều trị). Với viêm da tiếp xúc và chốc, đặc biệt giai đoạn tối cấp của chàm, có chảy nước nhiều (mặc dù những bệnh này không bao giờ trở thành mạn tính và không có vị trí khu trú đặc biệt).
Giai đoạn vượng bệnh hầu hết bệnh nhân có bội nhiễm tụ cầu và chốc hóa, nên chú ý và điều trị bệnh nhân khi bệnh nhân có biểu hiện chảy nước và những vùng rỉ nước nhỏ, không nên nhầm lẫn với những đường xây xước.
2. Điều trị
Chàm thể tạng tuy khó những vẫn có thể khỏi nếu biết điều trị đúng cách.
Biện pháp chung
Khi bị chàm sữa, da khô và rất dễ bị kích ứng. Do đó, chàm thể tạng thường nặng hơn vào mùa đông, khi thời tiết khô hanh.
Người có chàm thể tạng không nên dùng các loại xà phòng có nhiều bọt, nhiều chất tẩy rửa và nhiều hương liệu. Các thành phần này đều dễ gây kích ứng cho da chàm. Xà phòng chỉ nên dùng ở những vùng có nhiều vết bẩn vật lý, mùi cơ thể như vùng nách, bẹn và chân. Chỉ nên dùng xà phòng ngay trước khi kết thúc tắm và phải xả thật sạch với nước. Có thể tham khảo một số sản phẩm tắm cho da nhạy cảm như: Eucerin, Cetaphil, hoặc Dizigone. Đặc biệt, Dizigone ngoài khả năng làm sạch cơ thể, dịu nhẹ,không chứa hóa chất tẩy rửa hại da, còn có khả năng kháng khuẩn tốt, làm dịu, giảm kích ứng và làm lành da chàm thể tạng.
Về chất liệu quần áo sử dụng, bệnh nhân chàm thể tạng nên lựa chọn chất liệu cotton mềm mại, thấm hút tốt. Các loại vải sợi bông, sợi acrylics dễ gây ngứa khi cọ xát với da. Hơn nữa, các chất liệu này khó tấm hút mồ hôi, khiến da ẩm ướt, nóng. Điều này khiến da dễ bị kích ứng, ngứa, làm tồi tệ hơn tình trạng chàm thể tạng.
Hạn chế tiếp xúc với các loài động vật vì lông của chúng có thể kiến da dị ứng nghiêm trọng hơn.
Thức ăn cũng là một trong các yếu tố ảnh hưởng đến chàm thể tạng thông qua có chế gây dị ứng. Các phản ứng dị ứng thức ăn có thể xảy ra ngay lập tức hoặc sau 1-2h, thậm chí là sau 1-2 ngày. Do đó, cha mẹ nên theo sát chế độ ăn hằng ngày của con để loại trừ các thức ăn khiến chàm thể tạng nặng thêm.
Điều trị tại chỗ
Các dạng thuốc bôi corticosteroid như: kem, mỡ hoặc dung dịch đã hoàn toàn thay thế các thuốc bôi khác nhưng không nên là thuốc điều trị duy nhất khi bệnh nặng. Thuốc nên bôi thường chỉ hai lần một ngày. Nồng độ thuốc phải dựa vào loại viêm da. Nhưng nói chung, nên bắt đầu bằng hydrocortison hoặc desonid sau đó chuyển sang loại triamcinolon 0,1% khi cần cho người trẻ. Điều quan trọng là bệnh nhân phải biết cách hạ liều dần thuốc bôi corticosteroid và biết cách dùng các chất làm ấm da khi thương tổn đã sạch để tránh sự miễn dịch nhanh và tránh tấc dụng phụ của thuốc. Sự hạ liều thuốc còn có tác dụng để tránh sự bùng lên của bệnh khi dùng thuốc đột ngột.
Điều trị nên dựa vào giai đoạn bệnh:
Chàm cấp
Nên dùng nước muối sinh lý, bicarbonat, dung dịch alumiun. subacetat (viên domeboro, pha 1 viên trong khoảng 0,5 lít nước lạnh). Hoặc keo bột yến mạch (Aveen, pha chế trong một cái hộp, và dùng trực tiếp) như chất làm dịu và se da bằng cách ngâm tắm, hoặc đắp trong vòng 10 – 30 phút/lần và làm 2 – 4 lần/ngày. Thương tổn ở tay và chân nên băng lại để chống rỉ nước vào ban đêm nhưng không được để băng dính vào da. Ở giai đoạn này, steroid dạng dung dịch và dạng kem hay dùng hơn mỡ. Người lớn nên dùng steroid bôi loại nồng độ cao và trẻ em nên dùng nồng độ trung bình, dùng sau khi tắm và bôi lớp mỏng ở vùng mạt và các nếp gấp.
Chàm bán cấp
Ở giai đoạn này, thương tổn khô nhưng còn đỏ và ngứa. Đáp thuốc để chổng rỉ nước không cần thiết nữa. Nên dùng mỡ steroid nồng độ trung bình hoặc nồng độ cao nếu bệnh nhân chịu được, và dùng dạng kem nếu không chịu được, nên dùng liên tục cho đến khi các tổn thương vảy nổi cao và ngứa hết hoàn toàn. Trong vòng 2 – 4 tuần đầu bệnh nhân nên bôi 2 lần một ngày, rồi giảm dần 1 lần/ngày, rồi cách một ngày một lần, sau đó chỉ dùng chất ẩm da, thỉnh thoảng dùng steroid một lần ở vùng ngứa. Đối với trẻ em, thay thế cách hạ dần nồng độ steroid bằng cách dùng cố định loại steroid nồng độ thấp như kem Hydrocortison (hytone 1% hoặc loại khác) hoặc aclometason.
Chàm mụn
Thương tổn khô, dày, liken hóa và có ranh giới rõ. Tốt nhất là điều trị bàng mỡ steroid nồng độ cao và rất cao, thỉnh thoảng băng bịt 2 – 6 tuần. Đôi khi, các sản phẩm của Tar như LCD 5% trong aquaphor, hoặc kem Fototar có thể có tác dụng khi steroid không có hiệu lực
Điều trị toàn thân và điều trị trợ giúp
Chỉ dùng corticosteroid toàn thân khi thương tổn nặng và lan rộng. Liều prednison uống nên bắt đầu đủ cao để khống chế được thương tổn viêm một cách nhanh chóng, thông thường người lớn nên bắt đầu với liều 60mg/ngày, sau đó hạ liều dần cho tới hết trong vòng 2 – 4 tuần.
Triamcinolon acetonid 40 – 60mg tiêm bắp, 4 – 6 tuần tiêm 1 lần, có thể dùng để kiểm soát bệnh, nhưng đây không phải là phương pháp tốt để điều trị duy trì.
Trong trường hợp ngứa dữ dội, có thể dùng kháng histamin. Hydroxyzin, brompheniramin hoặc doxepin cũng có tác dụng giảm ngứa nhưng phải tăng liều dần để tránh gây buồn ngủ. Rât nhiều bệnh nhân có IgE chống các độc tố của tụ cầu, phản ứng với kháng nguyên của tụ cầu và kháng thể đặc hiệu của tụ cầu làm cho các dưỡng bào giải phóng các chất trung gian gây ngứa và làm cho bệnh vượng lên. Có thể bội nhiễm tụ cầu, thương tổn trở nên nứt nẻ, có vảy tiết, có mụn mủ, và rỉ nước. Vì vậy, cần dùng kết họp kháng sinh chống tụ cẩu toàn thân như dicloxacillin, cephalosporin khi thương tổn vượng lên. Điều trị bằng ánh sáng là một phương pháp điều trị trợ giúp có hiệu quả trong trường hợp bệnh nặng hoặc bệnh tồn tại không thuyên giảm, có thể dùng UVB, cả UVB và UVA có hoặc không kết hợp với hắc ín than đá hoặc PUVA.
Biến chứng của điều trị
Bệnh nhân rất dễ bị tác dụng phụ khi dùng corticosteroid không đúng, và bác sĩ nên theo dõi sự teo da.
Eczema herpeticum là loại herpes thông thường, biểu hiện lâm sàng là các mụn nhỏ đồng đều, hoặc vết trợt nông trên bệnh nhân bị chàm thể tạng hoặc chàm lan toả khác, điều trị tốt nhất là dụng acyclovir 400mg x 5 lần/ngày cho người lớn, hoặc acyclovir 10mg/kg cân nặng, tiêm tĩnh mạch 8 giờ/lần (500mg/m2 8 giờ/lần).
Điều trị với trẻ nhỏ
Trẻ nhỏ bị chàm thể tạng thường xuất phát từ dạng chàm sữa phổ biến. Chàm sữa tuy nhẹ và dễ chữa hơn, tuy nhiên nếu điều trị không đúng cách, khiến chàm sữa tái lai nhiều lần, sẽ dẫn tới chàm nặng như chàm thể tạng.
Điều trị chàm thể tạng cho trẻ nhỏ cần rất thận trọng, không lạm dụng thuốc điều trị dành cho người lớn. Bởi làn da trẻ mỏng manh, dễ bị tổn thương. Các tác dụng phụ của thuốc trên trẻ em cũng nghiêm trọng hơn so với người lớn.
Ở giai đoạn này, thay vì dùng thuốc, các bác sĩ sẽ lựa chọn các giải pháp thay thế an toàn hơn. Để thay thế kháng sinh trong điều trị nhiễm khuẩn, các bác sĩ sẽ sử dụng dung dịch kháng khuẩn Dizigone. Để làm dịu da, dưỡng ẩm, Kem bôi Dizigone NAno bạc là một lựa chọn tốt để thay thế cho các thuốc corticoid.
Dizigone và Dizigone Nano bạc là bộ đôi sản phẩm chuyên biệt cho các trường hợp chàm thể tạng ở trẻ nhỏ.
Dizigone – Dung dịch kháng khuẩn hiệu quả nhanh chóng, an toàn
– Kháng khuẩn nhanh, mạnh, loại bỏ triệt để, hiệu quả với nhiều loại mầm bệnh chỉ trong 30 giây (đã được kiểm chứng bởi Quatest 1 – Bộ KHCN). Da sẽ được làm sạch, ngăn ngừa nhiễm khuẩn, do đó sẽ nhanh lành hơn.
– Không gây đau xót, an toàn khi sử dụng cho trẻ do Dizigone sử dụng cơ chế kháng khuẩn ion. Đây là một trong các cơ chế tự nhiên chính của hệ miễn dịch dùng để bảo vệ cơ thể.
Kem lành vết thương Dizigone Nano Bạc – Kháng khuẩn, kháng viêm, nhanh lành vết chàm
Khi kết hợp Dizigone cùng Gel Dizigone Nano Bạc sẽ giúp kéo dài thời gian kháng khuẩn, kháng viêm. Đồng thời giúp dưỡng ẩm, thúc đẩy vết chàm thể tạng lành nhanh chóng, tái tạo da non, không để lại sẹo.
Điều này là do Dizigone Nano Bạc phẩm ứng dụng công nghệ tạo hạt nano, giúp các hạt bạc giải phóng theo chu trình, kéo dài hiệu quả kháng khuẩn, đồng thời kết hợp hài hòa với các thành phần kháng khuẩn, lành vết thương tự nhiên như D-panthenol, chiết xuất lô hội, chiết xuất cúc La Mã và tinh dầu Tràm.
Rửa vết chàm cho bé 2 lần/ngày bằng Dizigone, để trong khoảng 30 giây sau đó nhẹ nhàng thấm khô. Sau đó bôi Gel Nano bạc bảo vệ, làm lành vết chàm. Có thể nhận thấy sự cải thiện của chàm thể tạng chỉ sau 1-2 ngày sử dụng. Rất nhiều trường hợp đã lành nhanh sau khoảng 3-5 ngày và không hề tái phát.
Chàm thể tạng là một dạng viêm da mãn tính. Bệnh thường có xu hướng khỏi rồi lại tái phát nếu không được điều trị đúng cách. Nhiều trẻ bị bệnh lan tỏa cho tới khi trưởng thành và tiến triển thành chàm ở tay khi lớn. Chàm lan rộng và kèm theo hen là những dấu hiệu tiên lượng xấu về khả năng tái phát cao. 40 – 60% trường hợp chàm thể tạng được chăm sóc tốt sẽ thuyên giảm hoàn toàn.
Đối với chàm thể tạng ở trẻ nhỏ, phát hiện và điều trị sớm bằng các biện pháp kết hợp Dizigone và Dizigone Nano bạc sẽ giúp kiểm soát chàm và tăng tỷ lệ khỏi bệnh.
