Tay chân miệng là một bệnh truyền nhiễm, thường xảy ra ở trẻ nhỏ dưới 10 tuổi, xuất hiện theo mùa. Bệnh được chia làm bốn cấp độ với độ 1 là mức độ bệnh nhẹ nhất, có thể điều trị và theo dõi tại nhà. Bài viết dưới đây sẽ mang đến cho bạn những thông tin để chăm sóc bé bị tay chân miệng độ 1 khỏi nhanh và tránh biến chứng.
I. Định nghĩa về tay chân miệng độ 1
Tay chân miệng có nguyên nhân từ virus Coxsackievirus A16 và Enterovirus 71. Bệnh có tính truyền nhiễm, thường gặp ở trẻ dưới 10 tuổi. Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, bệnh được chia làm bốn cấp độ ứng với các mức độ nghiêm trọng khác nhau. Bé bị tay chân miệng độ 1 có biểu hiện là sốt, phát ban và mụn nước ở miệng, bàn tay, bàn chân. Cấp độ 1 là cấp độ bệnh nhẹ nhất, không gây nguy hiểm tới tính mạng của trẻ. Cha mẹ có thể chăm sóc và theo dõi bé tại nhà theo đúng các khuyến cáo của Bộ Y Tế.
Nguyên nhân gây bệnh tay chân miệng
Nguyên tắc khi chăm sóc bé bị tay chân miệng độ 1 tại nhà là điều trị triệu chứng đi kèm chế độ dinh dưỡng khoa học cho trẻ.
II. Cách đẩy lùi triệu chứng của tay chân miệng độ 1
1. Sốt
Sốt là triệu chứng xuất hiện sau 3-6 ngày sau tiếp xúc với nguồn lây. Người bệnh có thể xuất hiện những dấu hiệu như mệt mỏi, chán ăn…
Trẻ có thể sốt nhẹ khoảng 38 độ với cấp độ 1 của bệnh. Tuy nhiên khi trẻ sốt cao trên 39 độ, kéo dài thì dây là dấu hiệu của bệnh diễn biến nặng hơn. Do đó cha mẹ cần thường xuyên theo dõi nhiệt độ cơ thể của bé. Thông thường, bạn nên đo thân nhiệt 2-3 giờ một lần cho con mình.
1.1. Trẻ sốt dưới 38,5 độ
Nếu trẻ sốt dưới 38.5 độ, cha mẹ có thể thực hiện một số biện pháp hạ sốt mà chưa cần dùng đến thuốc như:
- Chườm ấm cho bé.
- Cởi bỏ bớt quần áo của trẻ, cho trẻ mặc đồ dễ thấm mồ hôi.
- Đặt trẻ nằm trên giường, dùng khăn thấm nước ấm khoảng 40 độ, vắt ráo rồi lau người cho bé. Bạn nên tập trung tại các vị trí như trán, nách, bẹn, lòng bàn tay và bàn chân.
- Ngoài ra, bạn có thể sử dụng khăn ẩm thấm nước ấm và đặt giữ tại các vị trí như trán, nách của bé.
Khi trẻ bị sốt, mẹ tuyệt đối không sử dụng nước lạnh để hạ nhiệt cho trẻ. Vì nước lạnh sẽ làm mạch máu và lỗ chân lông co lại, càng làm giảm quá trình thải nhiệt cơ thể. Điều này có thể làm trẻ sốt nặng hơn.
1.2. Trẻ sốt trên 38.5 độ
Trẻ có thể sốt cao trên 38.5 độ, có thể lên tới 40 độ. Trường hợp này, cha mẹ có thể sử dụng một số thuốc hạ sốt cho trẻ như paracetamol hoặc ibuprofen. Tuy nhiên cha mẹ chỉ nên dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ để tránh tác dụng không mong muốn.
Tuyệt đối mẹ không sử dụng aspirin để hạ sốt do có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như xuất huyết.
2. Phát ban, mụn nước
Phát ban và mụn nước là triệu chứng điển hình ở bệnh nhân tay chân miệng. Tuy nhiên cha mẹ cần lưu ý phân biệt để tránh nhầm lẫn với bệnh thuỷ đậu. Để phân biệt hai bệnh này, cha mẹ cần quan sát lòng bàn tay và bàn chân của bé. Với bệnh tay chân miệng, trẻ sẽ có những mụn nước mọc tại hai vị trí này. Trong khi mụn nước của bệnh thuỷ đậu hiếm khi mọc tại lòng bàn tay, bàn chân.
Mụn nước ở bệnh tay chân miệng thường có kích thước khoảng 1-2mm. Các mụn nước xuất hiện khắp cơ thể và khiến người bệnh cảm thấy khó chịu. Để giải quyết các nốt phát ban, mụn nước ở bé bị tay chân miệng độ 1, cha mẹ cần vệ sinh các nhân cho trẻ tại nhà đúng hướng dẫn.
Hình ảnh phát ban, mụn nước ở lòng bàn tay, bàn chân do bệnh tay chân miệng gây ra
Trẻ nên được vệ sinh các mụn nước bằng những dung dịch kháng khuẩn hiệu lực mạnh. Tuy nhiên, những sản phẩm này không được gây kích ứng và ảnh hưởng đến quá trình tái tạo da của bé.
Một số sản phẩm đảm bảo các tiêu chí trên được nhiều bác sĩ khuyên dùng cho trẻ như: bộ sản phẩm Dizigone, Chlorhexidine…
Để ngăn chặn những biến chứng tay chân miệng có thể xảy ra với trẻ, cha mẹ nên sử dụng những sản phẩm sát khuẩn 2-3 tiếng/lần, sau khi đã làm sạch cơ thể cho trẻ.
>>> Xem bài viết: Hết mụn nước, khỏi loét miệng – Bệnh tay chân miệng của con đã được đẩy lùi
3. Loét miệng, đau miệng
Hình ảnh tổn thương niêm mạc miệng do bệnh tay chân miệng
Triệu chứng gây khó chịu nhất của bệnh tay chân miệng là các vết loét trong niêm mạc miệng. Những vết loét này gây cho trẻ cảm giác đau rát. Chúng cản trở sự nhai nuốt, khiến trẻ gặp khó khăn khi ăn uống. Do đó, xử lý những vết loét trong miệng cho bé bị mắc tay chân miệng độ 1 là điều cha mẹ rất quan tâm. Nguyên tắc để giải quyết những vết loét tại niêm mạc miệng là vệ sinh răng miệng thường xuyên. Đồng thời, bạn cần kết hợp sử dụng dung dịch sát khuẩn để tránh nhiễm trùng, hỗ trợ quá trình tái tạo của niêm mạc.
3.1. Nguyên tắc lựa chọn dung dịch sát khuẩn súc miệng
- Dung dịch súc miệng phải có hiệu lực mạnh, tiêu diệt hầu hết vi khuẩn gây bệnh.
- Thành phần dịu nhẹ, không gây đau xót cho niêm mạc của trẻ.
- Dung dịch sát khuẩn phải an toàn. Nếu bé nuốt phải một ít không gây ra ảnh hưởng xấu tới sức khoẻ.
- Không làm tổn thương các mô hạt, không gây ảnh hưởng tới quá trình tái tạo và lành thương.
3.2. Gợi ý sản phẩm giảm loét miệng, đau miệng
Một số sản phẩm được khuyên dùng để vệ sinh niêm mạc miệng cho trẻ như: dung dịch Dizigone, Povidone-iod 1%…
Cha mẹ nên vệ sinh niêm mạc miệng và cho trẻ súc miệng 2-3 lần/ngày để đạt hiệu quả cao nhất.
Với tình trạng các vết loét gây đau, rát cho trẻ, khiến trẻ quấy khóc, cha mẹ có thể sử dụng các sản phẩm:
- Xịt/gel gây tê niêm mạc để giảm đau. Một số sản phẩm thường được sử dụng cho trẻ nhỏ như Lidogel 2%, Kamistad Gel N 10g, Emla…
- Dùng các thuốc giảm đau như paracetamol, ibuprofen…vừa có tác dụng giảm đau nhẹ, vừa hạ sốt hiệu quả. Tuy nhiên, cha mẹ cần dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ để tránh quá liều và những tác dụng phụ có thể xảy ra.
Phụ huynh nên lưu ý dùng thuốc giảm đau chỉ là biện pháp điều trị hỗ trợ. Các thuốc này giúp trẻ tránh những cảm giác khó chịu một cách tạm thời. Để giải quyết một cách triệt để, cha mẹ cần xử lý các vết loét miệng để chúng mau se, tránh nhiễm trùng. Đồng thời những cảm giác đau của trẻ cũng sẽ được giải quyết.
III. Cách chăm sóc dinh dưỡng, sinh hoạt
Cùng với những biện pháp sử dụng thuốc, dung dịch sát khuẩn để đẩy lùi những triệu chứng của bệnh thì một số lưu ý về dinh dưỡng, sinh hoạt cũng là điều mà cha mẹ quan tâm. Bổ sung dinh dưỡng và sinh hoạt khoa học sẽ giúp tăng đề kháng để trẻ chống lại bệnh tật tốt hơn.
1. Bị tay chân miệng nên ăn gì, kiêng gì?
1.1. Những thực phẩm trẻ nên bổ sung
Khi phát hiện trẻ mắc tay chân miệng, cha mẹ cần lưu ý vệ sinh răng miệng sạch sẽ cho trẻ. Đồng thời, bạn nên cho trẻ sử dụng những thức ăn thanh đạm, mềm, dễ tiêu hoá.
- Món cháo, kết hợp với thịt, các loại đậu… sẽ cung cấp dinh dưỡng đầy đủ cho trẻ. Loại thực phẩm mềm sẽ giúp trẻ dễ nuốt hơn.
- Đậu hũ: là thực phẩm giàu protein và carbohydrate.
- Khoai tây: là thực phẩm chứa nhiều vitamin B, C và khoáng chất. Do đó khi sử dụng khoai tây trong khẩu phần ăn sẽ giúp đẩy nhanh quá trình phục hồi vết thương.
- Hoa quả như dưa hấu, đu đủ, dâu tây: chứa nhiều vitamin, thiết yếu. Nước ép hoa quả có mùi vị hấp dẫn sẽ kích thích trẻ ăn ngon hơn. Bạn có thể sử dụng nước ép cho trẻ uống hằng ngày.
1.2. Những thực phẩm trẻ nên kiêng ăn
Bên cạnh những thực phẩm nên sử dụng cho trẻ, cha mẹ cần lưu ý một số món ăn cần tránh dùng cho trẻ mắc tay chân miệng như:
- Thực phẩm có tính cay nóng (ớt, quế…):sẽ khiến niêm mạc miệng của trẻ bị kích ứng. Những thực phẩm này còn gây tổn thương những tế bào mới sinh.
- Thực phẩm chiên rán, dầu mỡ: sẽ khiến cơ thể trẻ tăng tiết dầu và mồ hôi. Đây là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Từ đó làm kéo dài thời gian sửa chữa những vết thương ngoài da.
- Đồ ăn nhiều acid: sẽ gây cảm giác xót, đau cho trẻ. Khi đó, chúng sẽ khiến tình trạng vết thương trở nên nghiêm trọng hơn. Vì vậy, cha mẹ cần tránh cho trẻ ăn thực phẩm như giấm, chanh…
2. Cách tắm rửa, vệ sinh cơ thể cho bé
Khi trẻ mắc bệnh, đặc biệt là những bệnh như tay chân miệng hay thuỷ đậu thì người lớn thường kiêng tắm, kiêng nước cho trẻ. Tuy nhiên việc kiêng nước, kiêng tắm là việc làm không khoa học.
Khi trẻ mắc bệnh, các mụn nước xuất hiện và có thể vỡ do chà sát. Nếu không được vệ sinh sạch sẽ, tổn thương da có thể dẫn tới nhiễm trùng và để lại sẹo. Do đó, với trẻ bị tay chân miệng, cha mẹ cần vệ sinh cơ thể hằng ngày cho trẻ sạch sẽ bằng nước ấm. Nếu có thể, hãy pha loãng dung dịch sát khuẩn với nước ấm rồi tắm cho trẻ. Việc vệ sinh sạch sẽ kết hợp với sử dụng dung dịch sát khuẩn sẽ ngăn ngừa mụn nước lan rộng. Ngoài ra, việc làm này sẽ hạn chế tối đa được tình trạng bội nhiễm có thể xảy ra.
IV. Kết luận
Bên cạnh những lưu ý về điều trị và chăm sóc trẻ mắc tay chân miệng độ 1 tại nhà, cha mẹ nên theo dõi sát diễn biến của bệnh. Nếu bệnh không thuyên giảm hoặc thậm chí còn nặng lên, cha mẹ cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế gần nhất để có các biện pháp can thiệp kịp thời.
Tay chân miệng độ 1 là cấp độ nhẹ nhất, không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe của bé và thường khỏi trong vòng một tuần. Để giúp bé vững vàng vượt qua đợt bệnh này, sự chăm sóc của cha mẹ chính là liều thuốc chữa lành tốt nhất. Chỉ cần nắm vững các nguyên tắc chăm sóc trong bài viết, bé sẽ không còn phải mệt mỏi, khó chịu và nhanh chóng khỏe lại bình thường. Để được tư vấn và giải đáp thắc mắc thêm về bệnh tay chân miệng, vui lòng liên hệ HOTLINE 19009482.
