Nằm liệt lâu ngày một tư thế, áp lực đè ép lớn khiến người bệnh rất dễ gặp phải vết loét tỳ đè. Những cơn đau đớn kéo dài do loét làm suy giảm nghiêm trọng chất lượng sống của người bệnh, thậm chí đe dọa tính mạng nếu gặp biến chứng nhiễm trùng. Vậy phải làm gì để phòng ngừa loét tỳ đè hiệu quả? Hãy tìm hiểu qua bài viết sau.
I. Kiến thức chung về loét tỳ đè
Loét tỳ đè là những tổn thương trên da và lớp mô ở dưới da khi phải chịu áp lực đè ép trong một thời gian dài. Lực đè ép làm cản trở quá trình lưu thông máu bình thường, khiến mô không đủ oxy và chất dinh dưỡng – những nguồn nguyên liệu cần thiết của sự sống. Do đó, các phần da và dưới da bị đè ép dần hoại tử, hình thành vết loét tỳ đè.
Loét tỳ đè thường xảy ra tại các vùng da bao phủ đầu xương lồi trên cơ thể. Tùy theo tư thế nằm/ngồi của người bệnh, các vị trí dễ bị loét nhất là:
- Với bệnh nhân nằm ngửa: loét ở đầu, vai, khuỷu tay, xương cụt, gót chân
- Với bệnh nhân nằm nghiêng: loét ở tai, vai, hông, đầu gối, mắt cá chân.
- Với bệnh nhân ngồi liệt: loét ở bả vai, mông, gót chân, bàn chân.
Các vết loét tỳ đè có thể phát triển trong nhiều giờ hoặc nhiều ngày. Hầu hết các vết loét có thể phục hồi khi được điều trị và chăm sóc hợp lý, nhưng một số không bao giờ lành hẳn. Vì vậy, thực hiện các biện pháp phòng ngừa loét tỳ đè và phát hiện loét kịp thời sẽ giúp ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm cho người bệnh.
II. Sáu bước phòng ngừa loét tỳ đè cho người bệnh nằm liệt
1. Vận động nhẹ nhàng, thay đổi tư thế
Theo Thư viện Y khoa Quốc Gia Hoa kỳ, vận động giúp thúc đẩy tuần hoàn và tăng cường lưu thông máu. Nhờ vậy, các tế bào vùng ngoai vi vẫn được đảm bảo tưới máu để duy trì hoạt động sống bình thường.
Vận động nhẹ nhàng cho người bệnh không chỉ giới hạn ở việc di chuyển từ giường sang xe lăn. Ở tư thế ngồi, vết loét vẫn có thể hình trên trên các vùng vai, xương cụt, hông, gót chân nếu chậm thay đổi vị trí. Bởi vậy, chìa khóa giúp ngăn chặn sự hình thành loét là phải thường xuyên thay đổi đa dạng các tư thế nằm, ngồi.
Ở tư thế nằm, nên xoay trở người bệnh sau mỗi 1-2 tiếng. Khi ngồi, cần lót đệm mềm trên ghế và phần tựa lưng để giảm áp lực. Đồng thời, nên dành ra tối thiểu 30 phút mỗi ngày để xoa bóp, mát xa nhẹ nhàng cho người bệnh.
2. Thường xuyên kiểm tra cơ thể người bệnh để phát hiện sớm dấu hiệu loét tỳ đè
Loét tỳ đè hình thành chỉ sau một đến vài giờ ngồi/ nằm yên ở một tư thế. Nếu ngồi làm việc trong thời gian dài, bạn có thể thấy đau nhức, tấy đỏ ở vùng mông. Đây chính là biểu hiện của loét tỳ đè giai đoạn I. Tuy nhiên, nhờ khả năng tự nhận thức và hoạt động cơ thể để điều chỉnh tư thế, vết loét không có cơ hội phát triển nặng thêm và nhanh chóng biến mất.
Ở người nằm liệt, khả năng này gần như không còn nên cần sự trợ giúp của người chăm bệnh. Trong quá trình tắm rửa rửa, vệ sinh cơ thể hay thay quần áo cho người bệnh, phải kiểm tra kỹ toàn bộ vùng da bị đè ép của bệnh nhân và so sánh với các vùng da khác. Nếu thấy có dấu hiệu bất thường như sưng đỏ, bầm tím, trầy trợt, cần xử lý sớm vì dấu hiệu loét đã rất rõ ràng.
3. Dùng các dụng cụ hỗ trợ giảm áp lực
Người bệnh nằm liệt phải được nằm trên giường có đệm hơi hoặc đệm nước để giải phóng áp lực tỳ đè. Trên những vùng có đầu xương lồi như bả vai, gót chân; vị trí dễ loét như xương cùng cụt, có thể dùng miếng dán bảo vệ hay lót thêm đệm mềm cho người bệnh.
Ngoài những biện pháp phổ biến này, giường di chuyển cũng đang được nhiều gia đình bệnh nhân sử dụng. Thiết kế hiện đại có khả năng tự nâng đỡ, xoay trở người bệnh, giảm gánh nặng nếu chỉ có một người chăm sóc. Tuy nhiên, hệ thống giường này chưa thể hoàn toàn tự mình thay đổi tư thế cho người bệnh. Do đó, cách tối ưu nhất là kết hợp cả chăm sóc thủ công và sử dụng giường di chuyển.
4. Đảm bảo da sạch và khô
Vùng xương cùng cụt là vị trí loét tỳ đè phổ biến nhất của người bệnh. Tuy không phải ở nơi có đầu xương lồi nhọn, khu vực này lại thường xuyên chịu độ ẩm cao do bị thấm ẩm mồ hôi. Không chỉ vậy, chất bài tiết (phân và nước tiểu) của người bệnh chảy ngược lên. Chúng tạo điều kiện cực kỳ thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và khiến da bị kích ứng. Khi kết hợp các điều kiện này, khả năng bị loét là rất lớn nếu chậm trễ trong việc vệ sinh cho người bệnh.
Để ngăn ngừa tình trạng này, cần đảm bảo cơ thể người bệnh luôn được khô thoáng và sạch sẽ. Nếu bệnh nhân đóng bỉm, cần thay bỉm sau mỗi 3-4 tiếng, tránh để chất bài tiết lưu giữ quá lâu ở trên da. Thực hiện lau rửa vệ sinh hàng ngày, nếu không thể tắm bình thường thì chuyển sang hình thức tắm khô: Pha loãng dung dịch kháng khuẩn Dizigone với nước ấm để lau toàn bộ cơ thể người bệnh.
>>> Xem bài viết: Cách tắm khô cho người nằm liệt
5. Xây dựng chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh
Nguồn bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể đến từ những thức ăn, đồ uống hàng ngày. Để đảm bảo cơ thể có đủ năng lượng cho các hoạt động sống, chế độ ăn uống cần được xây dựng hợp lý, khoa học.
Bốn nhóm chất không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày của người bệnh gồm: tinh bột, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất. Để tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng, nên chế biến đồ ăn dưới dạng lỏng mềm, dễ nuốt. Nếu người bệnh không thể ăn uống bình thường, cần đưa thức ăn qua đường ống xông hoặc truyền máu, truyền đạm qua đường tĩnh mạch.
Đối với người bệnh có các bệnh lý về rối loạn chuyển hóa như đái tháo dường, xơ vữa động mạch, chế độ ăn uống lành mạnh có vai trò rất lớn trong phòng ngừa loét tỳ đè.
6. Kiểm soát các bệnh nền mạn tính
Các bệnh lý nền mạn tính ảnh hưởng rất nhiều đến khả năng hình thành và phát triển vết loét tỳ đè. Suy tim, tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, đái tháo đường… khiến tuần hoàn và lưu thông máu bị hạn chế, nguy cơ da bị lở loét cao hơn.
Những điều cần làm để kiểm soát bệnh nền mạn tính:
- Sử dụng thuốc điều trị theo đúng chỉ định của bác sĩ
- Lưu ý những tương tác thuốc gây tác dụng phụ đến tuần hoàn máu của người bệnh.
- Tái khám thường xuyên để được theo dõi tình trạng bệnh.
III. Dấu hiệu nhận biết vết loét tỳ đè ở người nằm liệt
Do nhiều nguyên nhân, vết loét vẫn có thể hình thành dù được phòng ngừa tích cực. Dấu hiệu ban đầu của vết loét là những thay đổi trên da:
- Da đổi màu bất thường: Những người có màu da trắng sẽ xuất hiện mảng đỏ. Những người có màu da sậm lại nhìn thấy những mảng màu tím hoặc xanh.
- Khi ấn vào vị trí này, da không đổi sang màu trắng. Đây là biểu hiện của việc thiếu máu cung cấp tới các mô và tế bào dưới da.
- Da ấm hoặc lạnh, có thể mềm hoặc cứng hơn bình thường.
- Người bênh cảm thấy đau nhức, ngứa ngáy.
Những dấu hiệu trên được xếp vào đặc trưng của vết loét tỳ đè giai đoạn 1. Khi tổn thương nặng hơn và khiến da trầy trợt, vết loét sẽ phát triển rất nhanh.
- Vết loét hở hoặc phồng rộp trên da – Loét tỳ đè giai đoạn 2.
- Vết loét sâu vượt qua lớp da và niêm mạc, ăn tới lớp mỡ bên dưới – Loét tỳ đè giai đoạn 3
- Vết loét làm lộ cả cơ và xương – Loét tỳ đè giai đoạn 4.
>>> Tham khảo: https://www.nhs.uk/conditions/pressure-sores/
IV. Dizigone – Hỗ trợ đắc lực trong phòng ngừa và xử lý loét tỳ đè
Dizigone là dung dịch kháng khuẩn thế hệ mới và được ứng dụng nhiều trong chăm sóc loét tỳ đè. Được sản xuất bởi công nghệ EMWE tiên tiến, Dizigone được biết đến với nhiều ưu điểm:
- Khả năng kháng khuẩn nhanh và mạnh: Tiêu diệt 100% mầm bệnh có hại CHỈ TRONG VÒNG 30 GIÂY.
- Cơ chế tác dụng tương tự miễn dịch tự nhiên: không gây xót, kích ứng da, không gây tác dụng phụ.
- Không chứa kháng sinh, không gây đề kháng.
- Không màu, không gây nhuộm da và đồ dùng, vật dụng.
Do đó, Dizigone được sử dụng để tắm khô cho người bệnh hàng ngày, đảm bảo da sạch sẽ, khô thoáng. Nếu trên da xuất hiện những vết trầy trợt nhỏ, việc sử dụng Dizigone sẽ giúp chống viêm, nhiễm trùng, khô se và lành thương nhanh.
Dizigone giúp hỗ trợ phòng ngừa loét tỳ đè và xử lý tổn thương ngoài da
Cách sử dụng dung dịch kháng khuẩn Dizigone để tắm khô cho người bệnh
- Pha loãng dung dịch Dizigone với nước ấm theo tỷ lệ 1:5
- Lau toàn bộ cơ thể người bệnh, kiểm tra da kỹ càng.
- Để dung dịch khô tự nhiên, không cần tắm tráng lại bằng nước.
Phản hồi của người nhà bệnh nhân sau khi sử dụng bộ sản phẩm Dizigone phòng ngừa và xử trí vết loét tỳ đè cho người bệnh
Xem thêm phản hồi thực tế và đặt mua bộ sản phẩm Dizigone phòng ngừa, chăm sóc vết loét tỳ đè qua shopee:
Bài viết trên cung cấp một số phương pháp để phòng ngừa loét tỳ đè hiệu quả. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào, hãy liên hệ với chúng tôi qua HOTLINE 1900 9482 hoặc 0964619482.
Cẩm nang chăm sóc bệnh nhân bị loét tì đè do nằm liệt lâu ngày:
